Wugi's hoom Wugi's TaalBaal
Klare kleretaal erger je niet

Guido "Wugi" Wuyts @ Dilbeek, Belgium, Europe, World, Solar System, Milky Way, Local Cluster, ...

@ 3 Taalzaak
@ 2 Denkzaak
@ 1 Smaakzaak
@ 0 Wugi's hoom

TaalBaal
Etymon
Nederoverlands
Taalgroepie
Brusselse  Spraute
Mythaloog
 Kwaaltjes van Nederlands

Huh? Kwaaltjes? Welke kwaaltjes? 
Eutsprààk szaei Uoe? 

De teloorgang van een geslacht 1. 

De teloorgang van een geslacht 2. 

De teloorgang van een voornaam woord.
De teloorgang van het aantal.
Vervlakking is mode. Of omgekeerd?
Verbuigingspijnen.
Het gestapelTe.
Journalistieke verredenering.
Vertaalstunts ener ondertiteling.



Huh? Kwaaltjes? Welke kwaaltjes?

Het gaat hem me niet om regionale verschillen. Dat hun in Holland het zo zeggen en dat 'm in Vlaanderen gij en gijlen en zijlen zegt is geen taalkwaal van het AN. Het gaat ook niet om Belgicismen waarvan op het Net nu hele lijsten staan (zie bijv. bij Taalzaak onder Taalportaal/Taalbank), en evenmin om hun wellicht eventueel mogelijk gebeurlijke Hollandse tegenhangers :-o)
Noch om een occasioneel anders getint uitdrukkinkje of termpje waarmee bijvoorbeeld een achteloze Vlaming zoals ondertekende hele discussielawines kan ontketenen in een Nederlandse taalnieuwsgroep.

Het gaat om wat standaardtaal wil zijn, en wel om wat welwillende waakhonden daarbij vooralsnog niet door de beugel vinden kunnen gaan :-o)


Eutsprààk szaei Uoe?

Uitschuivers in Vlaanderen:

Cikorei, Chikorei (van de Chiro). Onderzoék,onderwèijs,onderhoùd.
Museom, minimom, maximoem.
De krachtmeeting in Moskou.
Frankrëk is niet belangrëk.
Geplogendheden.

Hardnekkigere klanken worden onder Verkavelingsvlaams behandeld.
Overigens. Laat ons in de omgangstaal maar wat meer verbogen blijven spreken. Zolang we diene stoel en die tafel blijven zeggen, blijven we de geslachten onthouden, en waarom zouden we niet ? En waarom erkennen de taalhogepriesters niet het fiasco van de jij-vorm in Vlaanderen? Waarom moeten onze mediamensen in hun interviews deze vorm blijven hanteren, die noch de hunne, noch die van de geïnterviewde is? Met de verjeuwing tot gevolg die onder Verkavelingsvlaams wordt behandeld (zie teloorgang van een voornaam woord).
Waarom mogen geslachten en gij-vorm niet als gelijkwaardige varianten van het algemeen Nederlands worden beschouwd, temeer daar hun Noordnederlandse tegenhangers in de richting van een verarming gaan?

Hardnekkigheidjes in Nederland:

Op-e-gee-mment is 'tuuk de plietsie bezig met de koo-nke bewaking.
De nieuoewwe eeuoeww.
Compenzaties:
Sesenzestig. Sevenenzeventig. De fieze-president. De tweede ferzie van Kramer ferzus Kramer. Het uniferzum, een uniferzeel tja. Conferzatie: baby's ferferzen.

En wat dach u van de soowsjaal-fineshejle situaatsie, fan feejl pelang of niet ? 
Of van Thetcher, gehendikept (ooit een koddig misverstand met Paul De Leeuw gezien, maar vergeten welk:), zeppen, de trem, kesh, een pot dsjem, een ect, rielext in me kerrefen op de kemping, Joenifek (lees: Univac). 
Een kluif voor de reXHéérXHe (recherche met Hollands-Chinese tongval). Tenzij je de riesjoeurts verkiest (research voor de ingewijden). Eens aan de MaarreXHoowseij vragen wat zij erfan finden. 

Geen eind-n in naamwoorde en werkwoorde meer wille gebruike, zelfs niet in nege tegedele of seuve regeweke, maar wel waar het niet gevraagd is, zoals ze-n-'et wel eens durven te stellen asje-n-een beetje oplet.


De teloorgang van een geslacht 1.

De gekende verharing (van het-woorden):

Het comité heeft haar jaarlijks witboek uitgegeven. Het bestuur heeft tijdens de persconferentie haar besluiten verduidelijkt. Het land heeft de UNO gevraagd om te helpen bij het oplossen van haar schuldenprobleem. Het succes van dit initiatief zal hopelijk haar inrichters ertoe aanzetten om ermee door te gaan. Omdat het Westen beter de media beheerst, groeit de invloed van haar kunst. Het katholiek onderwijs raadt haar inrichtende machten de verspreiding van deze agenda's af. Het Vlaams Blok zegt dat zij het bewuste pamflet niet heeft uitgegeven. Een klein ziekenhuis in Noordoost-Brussel heeft wel haar reden van bestaan. Het leger, het stadspersoneel, het huiswerk, het front, het ANC, het Westers Bondgenootschap, het Kremlin, het regime, Brussel, Europa, het parlement, noem maar op, ieder draagt haar steentje bij.
Door haar diensten aan te bieden... behoudt de Navo zijn opdracht... en houdt ze ook een zekere controle.
De PS eiste van zijn kant het ontslag van premier Cresson, die zij niet in staat achtte...
Als het ANC haar gewapende vleugel zou opheffen.
België is het enige land dat landlopers straft en ze doet dat...
Peking, dat al haar kandidaten zag voorbijgestoken...
Canada wil de oorspronkelijke bewoners haar rechten teruggeven. (!)
...dat het Westers bondgenootschap voor het eerst in haar geschiedenis...
Een aantal Belgische banken verlaagt haar hypothecair tarief.
Waardoor het leger haar taak niet meer aankan.
Het protest van de leraren is over haar hoogtepunt (hopelijk heeft ze er toch nog van genoten !).


De teloorgang van een geslacht 2.

Nu ook de verhetting (van de-woorden):

De Russische federatie zegt dat het de Serven steunt. Nog een andere republiek, de Oekraïne, wil alleen meewerken als het...
De titelverdediger de Verenigde Staten, dat Cuba versloeg...
Dan is er nog de Sovjetunie dat politiek en economisch op de dool is.


De teloorgang van een voornaam woord.

Zie ook de tegenhanger bij Verkavelingsvlaams. 

Streekgebonden:
In Nederland hebben hun natuuk toenemende invloed.
In Vlaanderen komt hem soms eens kijken.

Kwalerig:
Wij viseren niet de groenen maar zij die hen misbruiken.
Dat moet een man als hem niet zeggen.
Ik heb het niet begrepen op mensen als hij.
Groter als mij. Even groot dan haar.
De eerste regeringsleider van een Warschaupactland dat de NAVO-secretaris-generaal ontmoet. 


De teloorgang van het aantal.

Het resultaat van deze initiatieven (...) kwamen de inwoners ten goede. De resultaten van dit initiatief (...) is een steun voor de deelnemers. 
(Een constructie vers uit Nederland:)... zal een groot aantal centra haar deuren moeten sluiten.
...hebben de Verenigde Staten haar conclusies getrokken.
De Verenigde Staten ontkent dat...
De meest wilde sprongen die de dollar hebben gemaakt. 
Verklaringen die hij voordien had afgelegd maar (die) pas later tot een onderzoek zou leiden.
Slecht management o.m. politieke benoemingen aan de top, leidden tot...
...dat het voedsel en andere goederen bij de gewone man terechtkomt.
Een van die landen die het hard te verduren kreeg.

Hier lag tonnen informatie.
Er werd nog een hoop andere documenten gevonden.
Meer dan de helft van alle luchthavens zitten zonder brandstof.
Er zijn één dode gevallen en drie gewonden.
Verschillende andere mensen, onder wie een kind, werd gewond.

Controleurs in burger is veel efficiënter volgens de NMBS. 
Als overheidssubsidies de belangrijkste bron van inkomsten is...
...dat de rechten van de Duitse minderheid een binnenlandse zaak is.
...dat kleinere scholen veel beter was.
Achteraf bleek dat leugens.
Het hoeft toch niet altijd leugens te zijn.

De mensen worden verzocht, worden gevraagd om... 


Vervlakking is mode. Of omgekeerd?

Wat modismen betreft is het zo dat ik er niet van hou. 
Op het vlak van het dagdagelijks taalgebruik vind ik het ergens nodig om naar de massa toe in alle duidelijkheid te stellen dat wij niets met iets gezegd willen hebben. 
<irritant> En hij zei van: nu is het genoeg! En denk je dan niet van: laat ik er maar mee ophouden? Dat is zo iemand van: alles voor zich, niets voor een ander. 
Hoe zorgzaam met de taal wordt omgesprongen blijkt ook uit een beluistering van waar tegenwoordig allemaal voor wordt gezorgd:
De overstromingen zorgden voor de nodige ellende. De orkaan zorgde voor een totale ontreddering van de communicatiemiddelen. Het zonnige weekend zorgde voor enkele betreurenswaardige ongevallen.
Zie ook enkele sprokkels bij Verkavelingsvlaams.


Verbuigingspijnen.

Hier ziet men "ter zijne tijd" van alles gebeuren. Te zijner tijd, tot zijn (vrouwelijke) tijd. Te allen tijde, tot alle (mannelijke) tijd. Terzelfder tijd, tot dezelfde tijd. Te mijnen huize, tot mijn huis. Ten vaders huize, tot het huis van vader. Ten langen leste, tot het lange laatste.
Verbogen infinitieven en deelwoorden: een niet te onderschatten probleem. Het "te verschijnen nummer" zou naar het schijnt niet mogen want het nummer kan niet verschenen worden. Een niet te overzien slachtveld, en niet te verstaan gewauwel, we zien nog een infinitief. Maar niet te voorziene gevaren, goed te begane paden, aai, verbuigingspijn? (Hier blijkt goed hoe in de slijtageslag van de Nederlandse verbuiging alles kan, zolang er maar op -e kan worden geëindigd. Het Duits gebruikt hier het participium. De "normale" infinitieven doen niet anders : de uitgang -e(n) wordt aangevoeld als verbuigingsuitgang).
Hetzelfde gebeurt met: goude(n) kralen, overwonne(n) vijand. Vroeger zei men nog goudene uren, verlorene liefdes. Veelbegane en platgetrede(n) paden... Een juweeltje, opgepikt o.a. in een tijdschrift voor intellectuele pinguins: zelf-voorzienende kolonie.
Wèg dieeind-n bij meervouden en infinitieven. Maar ook andere woorden? Kijk maar es aan tege zeve regeweke, teves ee lode deke over 's leves wapegekletter, 't is gee goe teke.
... ter bestemde plaatse (10 voor taal).

Nog wat pijnscheuten: de overige (personen); de overigen (dingen); duizende mensen; deze geplogendheid; de burgemeesters A en B in wiens gemeenten...; de Indianen op wiens gebied...; het mest.


Het gestapelTe.

Zie ook de translaties van Verkavelingsvlaams.

Hier toch een vraagje. Kunnen stapel-te's komen te vervallen in volgende voorbeelden, of kunnen sommige volgorden niet?
Door dat te proberen (te) doen... ; door te proberen dat te doen...
Om dat te durven (te) stellen... ; om te durven zoiets te stellen...
In plaats van te beginnen (te) studeren... ; 
Hij is begonnen te studeren; hij is beginnen (te) studeren.
Hij dreigt buitenspel te komen (te) staan. 
Om te proberen de RTT dynamisch te maken. Om de RTT te proberen dynamisch (te) maken.


Journalistieke verredenering.

Dat een mogelijke vernieuwing pas mogelijk is als...
De mogelijke scenario's voor een mogelijke interventie...
De opbrengst van deze heffing zou ...frank opbrengen.
Goedkope prijzen. De prijzen zijn te duur. Uit de markt geprezen.
Samen met Nederland is een spoedvergadering van de Veiligheidsraad gevraagd (door Duitsland).
Opgravingen in Canada hebben Vikingmantelspelden ontdekt.
De kindersterfte in Irak verviervoudigd (voor +400%).
Het verbod om gedurende 1 maand geen vogelmarkt meer te houden.
Inspanningen om te beletten dat dit recht geen dode letter blijft...
De 12 moeten de burger vertrouwen schenken in hun instellingen. (!??)
De doortrapte gijzelaars...De gewetenloze martelaars (sic!).
Tientallen clans vochten soms met, dan tegen elkaar. (!)
Butros Gali waarschuwde voor een militaire interventie in Bosnië (dreigde? bezwoer?).
De sporen die in 't verlengde van de toren liggen (! lees: in wier verlengde de toren staat).




Vertaalstunts ener ondertiteling.

(in een misdaadserie, over de eenvormigheid van skinheads)
Ces types ont l'air d'être uniformisés --> het lijkt of ze een uniform dragen.
(journaal VTM)
...qui de leur propre chef étaient présents comme invités. --> ...die daar door hun bazen uitgenodigd waren (!).
(Duits komisch programma door Hollanders voor Engelse zender ondertiteld)
Ich fuehle Buerste auf meinen Lippen! --> I feel breasts on my lips!
(het Duits gaf een geestige beschrijving over plotse baardgroei, maar onze schalkse taalgoeroes hadden het nog geestiger begrepen...)