Wugi's Taalgroepie Sprekiesprekiesprokkels uit nieuwsgroepgesprekken Guido "Wugi" Wuyts @ Dilbeek, Belgium, Europe, World, Solar System, Milky Way, Local Cluster, ... |
> Dit asfalt rijdt echt
lekker!
> Weten jullie intussen al welk zinsdeel asfalt is?
Hoewel het zo lekker modern "prettig bekt" komt deze constructie
overeen
met een oeroude ergatiefzin. Ik las dat men het oerindoeuropees
vermoedt
een ergatieftaal te zijn geweest. In dergelijke vormen staat het
object in
de nominatief (ipv de accusatief) en het subject in de ergatief
(een soort
datief).
Het Nederlands zat met enkele van
zulke relicten die het straal negeerde,
tot de moderne varianten werden uitgebekt en wegens hype
vermenigvuldigd.
De relicten in kwestie:
Me dunkt dat... (ik denk dat...); het schijnt (me) (toe) dat...
enz.
Toen kwamen de lekker lezende boeken, sturende mobielen,
wegscheurende
asfalten, rokende joints enzovoorts.
>1
Sjonge weer wat nieuws! het doet mij denken aan het Fins. De zin
"Ik
heb een huis" luidt in het Fins "Minulla on talo", letterlijk
"Op mij
is een huis".
Minu ik
-lla naamvalsuitgang die 'op' betekent.
on is
talo huis (nominatief)
>2
Sorry, maar dat moet ik toch even corrigeren. Kenmerkend voor
klassieke ergatieftalen (zoals het Baskisch of allerlei
Australische
talen) is dat het object van het transitieve werkwoord en het
onderwerp van het intransitieve ww. dezelfde naamval krijgen,
vaak de
absolutief genoemd. Het onderwerp van het transitieve ww. staat
dan in
de ergatief.
In een ergatieftaal krijg je dus het volgende (waarbij ERG en
ABS
staan voor respectievelijk ergatief- en absolutiefuitgang):
Jan-ERG doodt Piet-ABS
Piet-ABS overlijdt.
Dit is dus anders dan in
nominatief-accusatieftalen waar het onderwerp
steeds dezelfde behandeling krijgt. Overigens: zuivere talen
zijn
nogal zeldzaam. Ergatieftalen vertonen vaak nominatieftrekjes en
vice
versa. Het Nederlands blijkt b.v. trekjes te hebben van een
ergatieftaal als je gaat kijken naar de nominalisering van
werkwoorden:
Jan doodt Piet -> Het doden _van Piet_ door Jan.
Piet overlijdt -> Het overlijden _van Piet_
De van-constituent wordt bij het
transitieve 'doden' gebruikt om het
LV aan te geven, terwijl het bij het intransitieve 'overlijden'
wordt
gebruikt om het onderwerp aan te geven.
Ten slotte: dat sommigen
veronderstellen dat het Indo-europees een
ergatieftaal was, klopt. Dat de notie ergativiteit misschien van
pas
kan komen bij de analyse van constructies als 'Het boek leest
vlot',
daar kan ik eventueel ook nog inkomen. Maar dat er een
rechtstreeks
verband zou bestaan tussen de oude structuur van het IE en dit
type
zinnen, dat lijkt me nogal vergezocht. Je moet er gewoon
rekening mee
houden dat ergativiteit een mogelijkheid is die de taalgebruiker
ter
beschikking staat. Als ergativiteit in verschillende, genetisch
niet
verwante talen opduikt, dan hoeft het ook niet te verbazen dat
het in
de geschiedenis van een taal verschillende keren zijn kop kan
opsteken, zonder dat er sprake is van continuïteit.
>3
De meest bekende ergatiefconstructies in het Nederlands vormen
de
zogeheten "psych-werkwoorden":
ik erger mij aan iets versus iets
ergert mij
ik stoor mij aan iets versus iets stoort mij
ik verheug mij op iets versus iets verheugt mij
etc.
En dan heb je nog gevallen als:
de wind droogt de was versus de was
droogt
ik breek het glas versus het glas breekt
etc.
Me dunkt dus, dat er nogal wat
vormen over zijn in het hedendaagse
Nederlands
Kan iemand me bevestigen of er
verwilderde papegaaien overleven in het Brusselse
(en elders)? Ik heb er dus zelf al gezien in het Leopoldpark, en
menen te zien
in Laarbeekbos, in andere parken, en in Berchem en Dilbeek waar
ze overvliegen
boven mijn huis. Dit opgemerkt sinds zomer 94.
Het gaat om vogels met een taille
tussen merel en duif, maar met een zeer lange
staart. Nergens overeenstemming met inheemse soorten. Vliegen in
groepen van
drie tot twintig. Tijdens het vliegen zeer
"babbelziek", steeds kwetterend met
heldere piepkreten.
De exemplaren in het Leopoldpark
waren duidelijk papegaaien, groen verenkleed,
overmaatse parkieten ahw. Die in Laarbeekbos waren eerder
metaalgrijsachtig,
maar het was schemering.
Ook anderen met dergelijke waarnemingen? Graag emailtje.
>1
De vogels waar je het over hebt, zijn halsbandparkieten, het
zijn
dus
geen papegaaien. Deze verwilderde vogels hebben zich zeer goed
weten aan
te passen en komen veel voor in stadsparken bijv. in het
Zuiderpark (Den
Haag) en in het Vondelpark (Amsterdam). Ze staan zelfs in
sommige
vogelgidsen afgebeeld. Ik meen dat er in de Tirions Vogelgids
een
afbeelding met beschrijving staat (ik heb hem hier op m'n werk
niet bij
de hand).
Even ter aanvulling op mijn vorige reactie.
http://sun-hydr-01.bwk.kuleuven.ac.be/hydraulics/EToorman/avib.html
Op de Internet pagina hierboven,
getiteld "Birds in and around Brussels"
staat het volgende over de halsbandparkiet:
"119.HALSBANDPARKIET /
RING-NECKED PARAKEET (Psitacula krameri)
Y: escaped birds have established in large numbers in Brussels
(over
1000 birds have been counted at one sleeping place)"
De Y: staat voor "present all year"
Veel plezier.
>1.
Ik vind de naam EURO gewoonweg walgelijk. Het duidt inderdaad
zoals je
zegt op een ernstig gebrek aan fantasie. Waarom hebben ze niet
gekozen
voor DOLLAR. Ik weet dat het een cliche is, maar het bekt ten
minste
beter. Waarschijnlijk zou het weer op tegenstand zijn gestoten
van die
Fransekikkers. Carma. Dat klinkt tenminste goed.
>2.
Dit is een idee. Waarom niet eens proberen of zo'n newsgroup kan
dienen
om een gemeenschappelijk voorstel tot stand te brengen? Met
voorstellen,
amendementen en, wie weet, stemmingen.
De associaties van Guido Wuyts zijn
niet mis. Toch zou ik er de voorkeur
aan geven om aan Echt Geld een echte, generieke naam te geven en
geen
artificiële. En dit is dus zeker de eerste vraag waarover
beslist zal
moeten worden: artificieel en creatief of generiek en
conservatief.
Mijn generiek-conservatief voorstel: het Europese pond.
Pond bestaat als munt, denk ik, in
alle talen (pound, punt, Pfund,
livre, lira, ???). En het pond sterling (zilver) was steeds een
eerbiedwaardige munt.
Bovendien mogen de Britten wel eens
een pluim krijgen voor hun
volgehouden, ook al niet steeds even handig geformuleerde,
weerstand
tegen de zinsverbijstering van de intergouvernementele Europese
bureaucratie. Moge het harde Europese Pond het bewijs ervan
worden dat
Europa ook zonder bureaucratie groot kan worden!
Next.
> >Wel is het zo
dat de magnetische polen van de Aarde zich in een
soort > Dat valt wel mee.
Het varieert van +/- 50.000 jaar tot +/- 2 miljoen De ompoling heeft wel wat te
maken met het feit dat de elektronen in het < Voor zover ik weet
wordt juist aangenomen dat het roterende vloeibare deel Een ander boeiend aspect van
magnetisme is dat je mag. noord- en < Als de natuur helemaal
symmetrisch was onder de pariteits operator zou je Leuk uitgelegd door Martin
Gardner in zijn "Ambidextrous Universe". Je < Wanneer is dat
uitgegeven? Was dat voordat de pariteitsschending
ontdekt (mijn reacties) < Ten eerste is het
helemaal niet zeker of het geen gevolgen heeft op macro < (*) Om te beginnen zijn
er natuurlijk tig reacties in de elementaire << Dit is dan wel een
mooi "communiceerbaar" links-rechts onderscheidend
proces (zijn reacties) <<< mu- --> e- + nu(mu) + anti-nu(e) <<< komen veel meer
linksdraaiende elektronen dan rechtsdraaiende voor.
Omdat < Verder zijn er nog
speculaties over het feit dat alle in de biologie << ... Denkelijk toch
eerder toeval. Ook geen communiceerbaar verschijnsel
want < Tenslotte is het je
vast wel bekend dat er meer materie dan antimaterie << Hoe weet men dat zo
zeker? Of nog: hoe besluit men of andere galaxieën uit
gewone <<< Als dat het
geval zou zijn ligt het in de lijn der verwachting dat
er zo nu << (...) Ook geen
communicatieve onderscheider van gedraaidheid, <<< Als je niet
weet of degene waarmee je communiceert uit materie of <<< Er zijn echter
ook processen die de combinatie CP schenden. Dit treedt
o.a. <<< Even voor de
volledigheid: er is nog een fundamentele symmetrie, die
van Linkspolige groet. Terug naar bovenKan iemand mij vertellen waar ik als geïnteresseerde leek omtrent fysica en wiskunde met mijn -niet zo weinige- vragen terechtkan? Ik heb bijvoorbeeld al de vraagbaak "Ask the experts" van Times Magazine geprobeerd, maar die lui reageren gewoon niet. Misschien is dit hier overigens een geschikte discussiegroep daarvoor. Laat ik alvast een voorbeeldvraagje geven. De genaamde "stelling van Poincaré" beweert dat een fysisch systeem (gesloten? Ook het universum?) na een eindig tijdsinterval cycleert, dit wil zeggen in een vorige toestand terugkeert, zodat van dan af de hele film van zijn afwikkeling weer doorlopen wordt: het repeteert. Dient men deze stelling als bewezen te beschouwen? En wat zijn de eventuele beperkingen van deze beschrijving? De stelling lijkt me alvast te zondigen tegen de wet van de entropie. Het enige wat deze wet statistisch toelaat is dat er ooit toch eens een fluctuatie "naar meer orde" mogelijk is, zodat er lokaal eilanden van nieuwe orde kunnen ontstaan. Niet dat het hele geval noodzakelijk weer in een toestand van vroegere orde terugkeert. De stelling zondigt ook tegen de chaostheorie waarvolgens geen enkele starttoestand voldoende precies beschreven kan worden om na verloop van tijd niet willekeurig ver af te wijken vanaf twee willekeurig nabije startsituaties. Bovendien kan men zeer eenvoudige tegenvoorbeelden bedenken. Stel u een enkel gasmolekuul voor dat zich beweegt in een vlakke cirkelvormige ruimte, waar het volkomen elastisch weerkaatst tegen de wand. De impactpunten op de cirkelwand omvatten een constante booghoek. Indien deze hoek zich rationaal verhoudt tot 2pi, zal een impactpunt na een eindig aantal N impacts opnieuw worden "bezocht": het systeem cycleert, en slechts N punten van de cirkel worden getroffen. Is de verhouding echter irrationaal, dan keert het molekuul nooit weer in eenzelfde punt, maar bezoekt op een chaotische wijze steeds weer andere punten op de (ganse) cirkel: het systeem cycleert nooit. Dus: dient men Poincaré als "bewezen" te beschouwen? 1. > Ik neem aan dat hier de stelling bedoeld wordt die in het engels bekend staat als "Recurrence Theorem". Deze zegt niet dat een toestand zich exact zal herhalen, maar zegt dat een mechanisch systeem na eindige tijd willekeurig dicht bij zijn begintoestand uit kan komen. Ik ken niet de precieze randvoorwaarden waaronder de stelling geldig is. Als een deeltje uit het systeem kan ontsnappen, lijkt me de stelling in ieder geval onwaar. 2. >> (antw. op 1.) Het systeem moet in ieder geval ruimtelijk begrensd zijn. Met een eindige energie is de hele faseruimte dan ook begrensd, waarna het bewijs van de stelling vrij rechttoe rechtaan is: de inhoud in de faseruimte van een gebiedje blijft constant in de tijd, en met een eindige totale inhoud moet dat gebiedje dus wel weer eens zijn eigen baan kruisen. De tijd die daarvoor nodig is kan echter wel zeer lang zijn (vele malen de levensduur van het heelal), zodat de praktische betekenis van de wet niet zo groot is. 3. >> (idem ..., lijkt me de stelling in ieder geval onwaar) Dit is in alle gevallen zo: Volgens mij bestaat er geen "gesloten" fysisch systeem. 4. > Hmmm. Dit soort stellingen zijn over het algemeen inderdaad slechts geldig voor gesloten systemen, en meestal ook pas als t --> oneindig. Maar ik ken deze stelling zelf niet dus ik kan het mis hebben. (De stelling lijkt me alvast te zondigen tegen de wet
van de entropie) (Niet dat het hele geval noodzakelijk weer in een
toestand van vroegere orde terugkeert) (De stelling zondigt ook tegen de chaostheorie
waarvolgens geen enkele starttoestand voldoende precies
beschreven kan worden) 5. > (...van zijn afwikkeling weer doorlopen
wordt: het repeteert) (Niet dat het hele geval noodzakelijk weer in een
toestand van vroegere orde terugkeert) (De stelling zondigt ook tegen de chaostheorie...)
(Bovendien kan men zeer eenvoudige tegenvoorbeelden
bedenken...) (Dus: dient men Poincaré als "bewezen" te beschouwen?)
6. > Ik heb de 'stelling van Poincare' als naam nooit gehoord, het zegt me niks, en ik kan dus ook geen uitspraak doen over de specifieke waarde van deze stelling. Maar hetgeen je hier boven aanhaalt is dus duidelijk niet waar, inderdaad omwille het feit dat in gesloten systemen de entropie steeds stijgt, en de toestand dus nooit dezelfde kan zijn. Of de entropie in het universum ook stijgt hangt ervan af of het universum open of gesloten is ... iets waar we niet echt een antwoord op weten. (De stelling lijkt me alvast te zondigen tegen de wet
van de entropie... Niet dat het hele geval noodzakelijk
weer in een toestand van vroegere orde terugkeert.)
(De stelling zondigt ook tegen de chaostheorie...)
(Bovendien kan men zeer eenvoudige tegenvoorbeelden
bedenken... het systeem cycleert nooit) (Dus: dient men Poincaré als "bewezen" te beschouwen?)
7. > Als ervaren nieuwslezer van be.science kan ik U verzekeren: U bent in de goede nieuwsgroep verzeild geraakt. Welkom in ons midden, zou ik zo zeggen. Spui Uw artikelen maar over onze schermen, wij zullen ze met gretigheid lezen en becommentariëren. Spijtig genoeg zijn niet alle leden van onze familie echte en gedegen wetenschap- pers en er zal ook een hoop zever in Uw postbus terechtkomen... Niet erg: soms volgt er ook een interessant sociaal contact uit. Echter, als ik van U was, ik zou mij niet beperken tot de nieuwsgroep be.science alleen. Ik publiceer mijn artikelen altijd tegelijkertijd op be.science, nl.wetenschap en fido.belg.wetenschap. Ik weet niet welke mailer U gebruikt maar daartoe hoeft U ook maar, denk ik, zoals ik de nieuwsgroepen die U opgeeft na elkaar in te vullen, gescheiden door simpele komma's. nl.wetenschap is de grootste nieuwsgroep in dit rayon en U misdoet als U deze groep niet gebruikt naast be.science maar U zult er ook een hoop geleuter aantreffen, jammer genoeg. Ik heb reeds een hele tijd erg veel plezier gehad van deze drie nieuwsgroepen en ik wens U dit ook toe. Over Poincaré kan ik met U niet reden ofschoon zijn stelling mij wel bekend is. Dit mailtje was gewoon bedoeld als welkomstwoord, waarbij ik mezelf heb verheven tot denkbeeldige voorzitter van de vergadering. Dit laatste ben ik echt niet, hoor, maar wetenschap bedrijven kan heel sociaal zijn en het is altijd leuk reactie te ontvangen. (mijn reply) Ik had inderdaad ook wel de andere
groepen opgemerkt en ook nl.wetenschap met mijn berichtje
opgezadeld. Daar zijn trouwens al heel wat meer reacties
gekomen. Terug naar boven(Zie mijn artikel in Waarde Redactie etc)(1) > Ik heb zo'n donkerbruin vermoeden dat buitenlanders ons altijd de das willen omdoen met hun theoriën omtrent onze "nationale" drank. >> Lees eens een boek van "Michael Jackson", de
blanke Brit (niet de intussen ook al blanke Amerikaan:) ) > Aangaande Pils, wat in feite niet van ons is, spreek ik me niet uit; het enige wat men daarvan kan zeggen : Als men het Duitse Reinheidsgebot hanteert, smaken alle pilsen van Kiel tot Munchen 't zelfde, van welke brouwerij ze dan nog komen ook. >> Dat is niet helemaal juist hoor. Men mag mout, hop, water en gist gebruiken. Er bestaan veel verschillende soorten mout. Ok, ja. De pilsmouten trekken waarschijnlijk heel goed op een. Maar vooral de hop en het water bepalen een groot deel van de pilssmaak. Het water wordt behandeld, dus ook daar worden de smaken wat dichter naar elkaar toegetrokken. Maar het aantal verschillende smaken van hop zijn niet weg te cijferen denk ik. Bij hoge gisting heeft de gist ook een enorme invloed op de smaak. Bij lage gisting (pils) weet ik het niet. > Wat die andere -onwaarheden imho- betreft; ik ben een fervent gebruiker van Scotch-Ale en dies meer. Geen suikers, smaakstoffen en andere bij de Britten ? Laat me niet lachen... >> Dikwijls niet nee. Evengoed als bij ons. (hiemee bedoel ik dan de kunstmatige he) > BTW Maak ook eens gebruik van Alcohol.bn op Fidonet, misschien krijg je daar meer tegenkanting dan hier in de keuken...
(2) > (over suiker toevoegen in bier) Hier sla je de bal mijns-insziens serieus mis. Het is perfect mogelijk zoet bier te brouwen zonder suiker toe te voegen! Westmalle wordt _niet_ aangezoet! Het wordt gebrouwen op een directe vlam, in tegenstelling tot stoom bij de meeste andere brouwerijen. Door die directe vlam onstaan er hete plekken in de ketel, waardoor de (natuurlijke!) suikers karameliseren. Hierdoor krijgt men wat een toffeesmaak. Bij bleke Westmalle wordt er kandijsuiker bijgevoegd voor de 3e gisting. Dit maakt het bier _niet_ zoeter, aangezien het suiker volledig vergist. Door de (witte in dit geval) kandijsuiker krijgt men een beetje een rum-achtige smaak, en een verhoogd alcoholpercentage. Geen druppel alcohol toegevoegd dus! Voor de andere voorbeelden die je opnoemde: idem. Suiker wordt enkel toegevoegd voor de gisting! vb: bij Duvel wordt dextrose bijgedaan. Dit vergist _volledig_ en laat _geen_ zoete smaak na! Niet vergistbare suikers (diegene die effectief een zoete smaak nalaten), of alcohol wordt bijna nooit in bier gedaan. Chemicalien soms echter wel. (over teloorgang persoonlijk karakter meeste
speciaalbieren en uniformisering pilsen) (over: wat doen we eraan?) (over -te- zoete bieren en de smaak van Jan Publiek)
- Minder hop, meer mout: moet is zoeter, en geeft dus een zoeter bier. De hop maakt het bier bitterder/droger. Door toevoegen van hop met minder alfa-zuren, of door gewoon minder toevoegen van hop, krijgt men dus al een zoeter bier. - Het brouwproces aanpassen: in het brouwproces is er een fase waar vergistbare suikers worden gevormd, en een fase waar er onvergistbare suikers worden gevormd. Het zijn deze laatste die niet vergisten, en dus als zoetstof achterblijft. Als je nu die eerste fase verlengt, krijg je droger bier, met dezelfde ingredienten! Dat je liever bitter bier drinkt (cfr Engels), dat is een persoonlijke smaak. Trouwens, engelse bieren zijn ook zoet (cfrm je vergelijkingen), maar over het algemeen bitterder. Groot verschil tussen 'niet zoet zijn' en 'bitter zijn'. Maar omdat je vindt dat onze bieren te zoet zijn, hoef je niet gelijk alle brouwerijen te beschuldigen van het gebruik van kunstmatige zoetstoffen, of het toevoegen van alcohol. Dit wordt zelden gedaan! Volgens mij zijn bieren zoals Orval, Westmalle (tripple), Witkap, Leffe (tripple), Duvel, en diegene die ik nog vergeet, best bieren waar Belgie mee naar buiten mag komen. Zeker bij te trappistenbieren moet je niet te veel 'gefoefel' verwachten. Echter wel heel wat brouwkunst en ervaring. Terug naar bovenGeen perpetuum mobile, maar toch bijna? Ik voerde ooit een hopeloze discussie met een perpetuum mobile-bouwer omtrent een contraptie die een kettingproces water/lucht moest bestendigen. Het was vrij eenvoudig om aan te tonen dat de arbeidsleverende cyclus (waar hij op rekende) exact verbruikt werd door de arbeidsopslorpende cyclus (die hij straal negeerde), zodat het proces ten eerste geen netto energie leverde, en ten tweede door interne wrijving zou stilvallen. Anderzijds hoorde ik ooit van manieren om energie te halen uit golfslag, een onuitputtelijke (nu ja...) energiebron. > Ook al slaag je erin om hieruit een eeuwig durende beweging te creëren, dan nog is het eigenlijk geen perpetium mobile omdat er steeds energie van buitenaf wordt toegevoegd. (windenergie omgezet in golfslag.) Eerste vraagje: wat voor een soort motor levert dit op? > Vele mogelijkheden. O.a. geprobeerd: Tweede vraagje: is het toch niet mogelijk een continu energieleveringsproces te bedenken dat gebruik maakt van de drukverschillen tussen, zeg, de lucht op zeeniveau en een diepte van enkele (tientallen) meter onder water? Of trap ik hier in dezelfde val en gaat het om statische toestanden die geen energietransport kunnen onderhouden? > (1) uit hoogteverschil kan je inderdaad energie halen, maar alleen dan als er iets van boven naar beneden valt. >> Als er iets van beneden naar boven valt ook. De truc is om dat voor elkaar te krijgen. In water kun je wel iets naar boven laten vallen. Lucht doet dat mn erg goed. >>> (1) dan moet je wel eerst die lucht naar beneden krijgen, of in een moeras gaan zitten en het omhoogborrelende moerasgas opvangen :) >>> (2) Ook bij een vallende steen, heb je eerst energie gebruikt om de steen zo hoog te krijgen, die je daarna (met verliezen) weer terug krijgt als hij naar beneden valt. Wil je dus daadwerkelijk energie winnen, dan moet de steen al aanwezig zijn, of moet hij zonder jouw ingrijpen iedere keer terug omhoog komen.... Voor onder water geld uiteraard exact hetzelfde verhaal. >> over het drukverschil, er is inderdaad een
drukverschil tussen het wateroppervlak en een eind onder
water. >>> Volgens mij wordt *daar mee* iets anders bedoelt. >> klopt. maar het legt wel uit wat ik bedoel. >>> *daar* zit hem het probleem. je wint geen energie omdat je er eerst meer energie instopt dan je er later weer uit krijgt. >> Een touwtje eraan met een anker en dan x meter onder het oppervlak zweeft de dobber op en neer door de golfslag/beweging. Nu nog de wisselende spanning van het touwtje omzetten in transporteerbare energie en klaar. Of een luchtdruk verschil in de half open pijp, maar dat lijkt me niet veel opleveren...??? >>> (1) ook de Kijk gelezen? ;) >>>> Eigenlijk ging de vraag over de
mogelijkheid van een perpetuum mobile te creeren op de
opgesomde manieren. Nu, zelfs al maak je efficient gebruik
van golfslag of getijden of zonneenergie, het 'perpetuum'
aspect (hoelang het ook bruikbaar kan zijn) is toch
relatief beperkt. >>>>> (1) Dat lijkt me een rare opvatting, > Of het kan ,of het kan niet.. Zo simpel is het gewoon. >>>>>> Inderdaad, ons universum heeft gewoon het 'geluk' gehad om met een bijna ridikuul laag entropiegehalte te mogen aanvangen, maar het wordt ouder en ouder en is dus niet reversibel. Moest ons universum op de een of andere manier een pm zijn, is het een kwestie van technologie om een eigen pm te bouwen. >>>>> (2) Er is hier blijkbaar een misverstandje in het spel: alle opgesomde manieren creeren geen perpetuum mobile, maar zetten reeds aanwezige energie om in een bruikbare vorm. Een perpetuum mobile is een systeem dat meer energie levert dan het ontvangt, en dus in staat is eeuwig in beweging te blijven ondanks wrijving en andere energieverliezen. >>>>>> (1) Zo'n perpetuum dingetje zou ik best willen hebben, trouwens. >>>>>>> Helaas, zo'n dingetje bestaat niet, omwille van de wetten van de thermodynamica. Patentbureau's gunnen kandidaat-perpetuum mobile-bouwers zelfs niet eens het voordeel van de twijfel. >>>>>>>> Zeker wel. Het U.S. Patent office neemt iedere patentaanvraag voor een perpetuum mobile in behandeling, mits er een werkend model bij de aanvraag gevoegd is. >>>>>> (2) Dat is een definitie van een PM van de 1e soort. Er wordt ook gesproken over een PM van de 2e soort, en dat is een apparaat dat precies aangeeft wat de naam zegt: het blijft eeuwig bewegen zonder dat er energie aan toegevoegd wordt, maar het geeft geen netto rendement. Een PM van de 1e soort gaat in tegen de 1e hoofdwet van de thermodynamica (energiebehoud), een PM van ed 2e soort gaat in tegen de 2e hoofdwet (bij een proces is de verandering in entropie altijd >= 0). >>>>>>> Gewoon een vraagje: >>>>>>>> (1) Dat beweegt niet in
de zin van eeuwigdurende rotatie, zoals het primmitieve
Bohrmodel suggereert. Uit de QM volgt dat je altijd
minimaal een nulpuntsenergie zult hebben. Daarmee kom je
op een ander conceptueel lastig probleem. De natuur
gedraagt zich op deze tijdschaal namelijk tijdsymmetrisch.
Om dit goed te begrijpen met je dan gaan kijken naar de
afleiding van de 2e hoofdwet van de themodynamica uit de
statistische fysica. Het komt er op neer dat de natuur
welliswaar tijdsymmetrisch is, in de zin dat een reactie
de ene kant op even waarschijnlijk is als de andere kant
op, maar als de ene richting veel meer mogelijke
eindtoestanden heeft dan de andere wordt ze daardoor toch
waarschijnlijker omdat elke fundamentele eindtoestand even
waarschijnlijk is (een, tot nu toe onbetwiste, aanname in
de statistische fysica). In het jargon wil dat zeggen dat
je moet corrigeren voor de benodigde faseruimte. >>>>>>>> (2) Alles heeft zijn
nulpuntsenergie, oneindig ervan veel zelfs, maar omdat de
nulpuntsenergie altijd en overal is valt er niets van te
winnen. >>>>>>>>> (1) Nee, het kan ook
een ellipsbaan zijn. :-) >>>>>>>>>> Is dat zo? Volgens mij kan je het niet veel eenvoudiger krijgen dan H=-nabla^2/2m - Z/(4pi.r). >>>>>>>>> Ik zeg toch juist dat de Schrodingervgl. stukken eenvoudiger is? Hoewel jij ook weer overdrijft, veel eenvoudiger dan een geladen kern met 1 elektron zul je het ook niet krijgen. >>>>>>>>>> Als je hierop relativistische correcties gaat aanbrengen loop je al gauw tegen storingstheorie aan. Zie Bransden & Joachain, "Introduction to Quantum Mechanics". >>>>>>>>> En dat is dus, zoals ik net schreef, vreselijk ingewikkeld. >>>>>>>>>> Nee hoor. De schrodinger verg. is alleen voor niet-relativistische berekeningen. Bovendien is die verg. niet Lorentz-invariant. Voor relativistische berekeningen moet toch echt de Dirac verg, als uitgangspunt nemen. Wist je dat de spin-baan koppeling er direct uit volgt en dat de energie van het waterstof atoom exact te berekenen is, inclusief rel. correcties plus de spin-baan koppeling (L.S). Ook krijg het anomaal magnetisch moment van het electron (g=2) cadeau. >>>>>>>>> Jazeker, die is bij
quantumveldentheorie behandeld. 1. Bohrmodel, niet-relativistisch. Redelijk een voudig
maar niet helemaal correct. >>>>>>>>> (2) a: Er zijn 2
soorten PM. 1ste soort zegt dat er energie te winnen is,
2de soort zegt dat het altijd bezig blijft. Als alles een
nulpuntsenergie heeft, dan blijft alles toch altijd bezig
? :) >>>>>>>>>> Sorry, de
subtiliteiten van het Vlaams gaan mijn taalgevoel te
boven. >>> (2) Enne.... waar komt de energie van die 10 mannen vandaan om je buis naar beneden te drukken? Eb en vloed kan theoretisch gezien wel gebruikt worden. Bij vloed een reservoir laten volstromen, en deze bij eb via een turbine weer laten leegstromen. Natuurlijk niet erg effectief. Je moet een groot verschil in waterstanden hebben, en erg plat reservoir, wat veel ruimte inneemt, en het levert maar heel weinig energie op. Maar het is mogelijk. >>>> Het is niet alleen mogelijk, het wordt
ook nog op een behoorlijke schaal gedaan! In de golf van
Biscaje (zo in de buurt van Bordeaux) is een fikse
getijdecentrale die heel wat stroom produceert (ga zelf
maar op zoek naar de precieze getallen). > (2) Een soort onderwaterpaddestoelen zouden voor de
kust van portugal liggen of komen te liggen? Zij zouden op
de golfslag reageren. De "lucht" op zeeniveau speelt dacht
ik geen rol. >> Die paddestoelen, zoals je ze noemt, vormen
samen een Archimedes Water Schommel. Dit is een
Nederlandse uitvinding die nog in ontwikkeling is. Vorig
jaar zijn met succes proefnemingen bij het waterloopkundig
laboratorium genomen en nu is er een proefproject op ware
grootte in voorbereiding, of ondertussen in uitvoering. > (3) Inderdaad. Wel is het mogelijk energie te winnen
uit het temperatuurverschil tussen de diepzee en de
oppervlakte. >> Niet leuk voor het milieu, het rendement is erg laag en de temperatuurverstoring dus groot. Er is ooit een proefproject bij Florida geweest. Als ze het daar op zeer grote schaal gaan doen kunnen we het hier nog koud krijgen als ze de golfstroom verstoren. >>> De diepzee is heel koud. Het warme extra zoute water van de golfstroom verandert in de nooordelijke Atlantische oceaan in koud extra zout water doordat iemand er handenvol ijsblokjes in gooit. Dit koude zoute water zinkt tussen IJsland en Groenland de diepte in en loopt als koude onderstroom terug naar het zuiden. Verstoring van dit mechanisme leidt vermoedelijk tot een ijstijd. Terug naar boven |
Zijn?
of Hebben?
Ben je kunnen gaan helpen, of Heb je kunnen gaan helpen? > 1. De laatste is het meest waarschijnlijk, alhoewel de eerste (met een andere betekenis) volgens mij ook wel kan. > 2. Heb. Het is ook "heb gekund", dus is het hier ook "heb", omdat kunnen, ondanks de infinitief-vorm, een voltooid deelwoord is. De trein naar Kurdistan is dus niet vertrokken. > 1. Correct, is volgens mij hetzelfde als "...zou hebben moeten vertrekken" > 2. Correct, en inderdaad irreel. De trein was moeten vertrekken. Klinkt ook correct, maar als een mededeling. > 1. Klinkt voor mij absoluut niet goed. > 2. Klinkt niet correct. Is misschien in Belgie wel correct. (Anders is voor mij niet automatisch fout). De trein heeft moeten vertrekken. Klinkt "vals", noch mededelend noch irreëel. > 1. Correct, in de betekenis dat de trein niet kon wachten. > 2. Klinkt mij goed. Heb je kunnen gaan helpen? Klinkt minder correct dan:
Ben je...? Is het toch aanvaardbaar? Dan zou: > 1. "De trein heeft kunnen vertrekken" is prima.
"Heeft" is hulpwerkwoord van de voltooide tijd voor
"kunnen", dat als hulpwerkwoord niet in de vorm van
voltooid deelwoord voorkomt maar dan in de vorm van
infinitief. > 2. De volgorde doet mij vreemd aan (Belgisch?), maar hoe het dan in Nederland zou luiden weet ik ook niet. Ik geloof dat we hier dat "gaan" er helemaal uit laten. (Ik wou eerst schrijven "uitlaten", maar dan gaat het over honden, toch?). --------------------------------- > 3. De keuze voor het hulpwerkwoord van tijd "hebben"
en "zijn" hangt over het algemeen af van het voltooid
deelwoord. Bij "vertrokken" kies je "zijn", bij "gereisd"
kies je "hebben": hij is vertrokken, maar hij heeft
gereisd. >> Dat is het: ...was kunnen vertrekken
contrasteert als "mededelend" met het irrealiter van
...had kunnen vertrekken. >>> Het verschil is vrij simpel. Wij zeggen meestal "zijn" omdat we uitgaan van het hoofdwerkwoord ("vertrekken"). Nederlanders kiezen "hebben" omdat ze van het hulpwerkwoord ("kunnen") uitgaan. Wij zeggen: het vliegtuig is kunnen landen. Nederlanders zeggen: het vliegtuig heeft kunnen landen. >>>> 1. Je geeft zelf al aan dat het niet zo
heel simpel is. Je zegt: wij zeggen MEESTAL zijn... >>>> 2. Meestal zeggen we gewoon: het vliegtuig kon landen. >>>>> Je kunt niet altijd "kon landen" zeggen. In sommige gevallen moet je toch een perfectum gebruiken. >>>>>> Wanneer dan? > Ontegenzeggelijk is echter dat beide varianten
voorkomen. |